पर्यायवाची शब्द | Synonyms Words | समानार्थी शब्द| Paryayvachi Shabd in hindi
Synonyms Words in Hindi
जो शब्द समान अर्थ के कारण दूसरे शब्दों का स्थान ग्रहण कर लेते हैं वे पर्यायवाची शब्द कहलाते हैं।
इनमें एक शब्द के लिए कई शब्दों का प्रयोग किया होता है या किया जा सकता है। किसी भी शब्द के लिए प्रयुक्त समान अर्थ
देने वाले शब्द पर्यायवाची शब्द कहलाते हैं।
पर्यायवाची शब्दों को समानार्थी नाम से भी जाना जाता है।
पर्यायवाची शब्द (Paryayvachi Shabd) के उदाहरण:
शब्द | पर्यायवाची |
---|---|
अतिथि | मेहमान, अभ्यागत, आगन्तुक, पाहूना । |
अमृत | सुरभोग सुधा, सोम,पीयूष, अमिय, जीवनोदक । |
अग्नि | आग, ज्वाला, दहन, धनंजय, वैश्वानर, रोहिताश्व, वायुसखा, विभावसु, हुताशन, धूमकेतु, अनल, पावक, वहनि, कृशानु, वह्नि, शिखी। |
अनुपम | अपूर्व, अतुल, अनोखा, अनूठा, अद्वितीय, अदभुत । |
असुर | यातुधान, निशिचर, रजनीचर, दनुज, दैत्य,तमचर, राक्षस, निशाचर, दानव, रात्रिचर। |
अलंकार | दंभ, गर्व, अभिमान, दर्प, मद, घमंड, मान। |
अतिथि | मेहमान, अभ्यागत, आगन्तुक, पाहूना। |
अश्व | हय, तुरंग, घोड़ा, घोटक, हरि, तुरग, वाजि, सैन्धव। |
अंधकार | तम, तिमिर, तमिस्र, अँधेरा, तमस, अंधियारा। |
अंग | अंश, अवयव, हिस्सा, भाग। |
अभिमान | अस्मिता, अहं, अहंकार, अहंभाव, अहम्मन्यता, आत्मश्लाघा, गर्व, घमंड, दर्प, दंभ, मद, मान । |
अरण्य | जंगल, वन, कानन, अटवी, कान्तार, विपिन। |
अनी | कटक, दल, सेना, फौज, चमू, अनीकिनी। |
अनादर | अपमान, अवज्ञा, अवहेलना, अवमानना,परिभव। |
अंकुश | नियंत्रण, पाबंदी, रोक, दबाव । |
अंजाम | नतीजा, परिणाम, फल। |
अंत | समाप्ति, अवसान, इति, इतिश्री, समापन। |
अंतर | भिन्नता, असमानता, भेद, फर्क। |
अंतरिक्ष | खगोल, नभमंडल, गगनमंडल, आकाशमंडल। |
अंतर्धान | गायब, लुप्त, ओझल, अदृश्य। |
अंदर | भीतर, आंतरिक, अंदरूनी, अभ्यंतर।। |
अंदाज | अंदाजा, अटकल, कयास, अनुमान।। |
अंधा | सूरदास, आँधरा, नेत्रहीन, दृष्टिहीन। |
अंबु | जल, पानी, नीर, क्षीर, सलिल, वारि।। |
अंबुजा | कमल, पंकज, नीरज, वारिज, जलज, सरोज, पदम।। |
अंबुद | मेघ, बादल, घन, घनश्याम, अंबुधर, घटा। |
अंबुनिधि | समुंदर, सागर, सिंधु, जलधि, उदधि, जलेश। |
अंशु | रश्मि, किरन, किरण, मयूख, मरीचि। |
अंशुमान | सूरज, सूर्य, रवि, दिनकर, दिवाकर, प्रभाकर । |
अकड़बाज | ऐंठू, गर्वीला, घमंडी, अकड़ूखाँ, अहंकारी। |
अकिंचन | गरीब, निर्धन, दीनहीन, दरिद्र। |
अकृतज्ञ | अहसान: फ़रामोश, बेवफा, नमकहराम। |
अक्ल | प्रज्ञा, मेधा, मति, बुद्धि, विवेक। |
अखिलेश्वर | ईश्वर, परमात्मा, परमेश्वर, भगवान, खुदा। |
अगम | दुष्कर, कठिन, दुःसाध्य, अगम्य। |
अच्छा | बढ़िया, बेहतर, भला, चोखा, उत्तम। |
अजनबी | अनजान, अपरिचित, नावाकिफ। |
अजीब | अदभुत, अनोखा, विचित्र, विलक्षण। |
अटल | अविचल, अडिग, स्थिर, अचल। |
अड़ंगा | बाधा, रुकावट, विघ्न, व्यवधान। |
अतीत | भूतकाल, विगत, गत, भूत। |
अत्याचारी | जालिम, आततायी, नृशंस, बर्बर। |
अदालत | कचहरी, न्यायालय, दंडालय। |
अधीन | मातहत, आश्रित, पराश्रित, परवश, परतंत्र। |
अधीर | आतुर, धैर्यहीन, व्यग्र, बेकरार, उतावला। |
अध्ययन | पठन:पाठन, पढ़ना, पढ़ाई, पठन। |
अनपढ़ | निरक्षर, अशिक्षित, अपढ़। |
अनमोल | अमूल्य, बहुमूल्य, बेशकीमती। |
अनाज | अन्न, गल्ला, नाज, खाद्यान्न। |
अनाड़ी | अकुशल, अनभिज्ञ, अपटु। |
अनाथ | तीम, लावारिस, बेसहारा, अनाश्रित। |
अनिवार्य | अत्यावश्यक, अपरिहार्य, अवश्यंभावी, परमावश्यक। |
अनुज | छोटा भाई, अनुभ्राता, अवरज, कनिष्ठ। |
अनुभवी | तजुर्बेकार, जानकार, अनुभवप्राप्त। |
अनुमति | इजाजत, सहमति, स्वीकृति, अनुमोदन। |
अनुरोध | विनय, विनती, आग्रह, प्रार्थना। |
अनूठा | अदभुत, अनोखा, विलक्षण, अपूर्व। |
अन्न | अनाज, गल्ला, नाज, दाना। |
अपराधी | गुनहगार, कसूरवार, मुलजिम । |
अपवित्र | अशुद्ध, नापाक, अस्वच्छ, दूषित। |
अफवाह | गप्प, किंवदंती, जनश्रुति, जनप्रवाद। |
अभद्र | असभ्य, अविनीत, अकुलीन, अशिष्ट। |
अभिनंदन | स्वागत, सत्कार, आवभगत, अभिवादन। |
अमन | शांति, सुकून, सुख:चैन, अमन:चैन। |
अमर | चिरंजीवी, अनश्वर, अजर:अमर। |
अमीर | धनी, मालदार, रईस, दौलतमंद, धनवान। |
अर्चना | आराधना, पूजा, पूजन, अर्चन। |
अलि | भौंरा, मधुकर, भ्रमर, भृंग, मिलिंद, मधुप, अलिंद। |
असत्य | झूठ, मिथ्या, मृषा, असत। |
असभ्य | गँवार, असंस्कृत, उजड्ड। |
अहि | साँप, नाग, फणी, फणधर, सर्प। |
आँख | लोचन, अक्षि, नैन, अम्बक, नयन, नेत्र, चक्षु, दृग, विलोचन, दृष्टि, अक्षि। |
आकाश | नभ, गगन, द्यौ, तारापथ, पुष्कर, अभ्र, अम्बर, व्योम, अनन्त, आसमान, अंतरिक्ष, शून्य, अर्श। |
आनंद | हर्ष, सुख, आमोद, मोद, प्रसन्नता, आह्राद, प्रमोद, उल्लास। |
आश्रम | कुटी, स्तर, विहार, मठ, संघ, अखाड़ा । |
आम | रसाल, आम्र, अतिसौरभ, मादक, अमृतफल। |
आंसू | नेत्रजल, नयनजल, चक्षुजल, अश्रु। |
आत्मा | जीव, देव, चैतन्य, चेतनतत्तव, अंतःकरण। |
आँगन | अँगना, अजिरा, प्राङ्गण। |
आँधी | तूफान, बवंडर, झंझावत, अंधड़। |
आईना | दर्पण, आरसी, शीशा। |
आकाश | आसमान, नभ, गगन, व्योम, फलक। |
आक्रोश | क्रोध, रोष, कोप, रिष, खीझ। |
आखेटक | शिकारी, बहेलिया, अहेरी, लुब्धक, व्याध। |
आगंतुक | मेहमान, अतिथि, अभ्यागत। |
आग | पावक, अनल, अग्नि, बाड़व, वहि। |
आचरण | चाल:चलन, बर्ताव, व्यवहार, चरित्र। |
आचार्य | शिक्षक, अध्यापक, प्राध्यापक, गुरु। |
आजादी | स्वाधीनता, स्वतंत्रता, मुक्ति। |
आजीविका | व्यवसाय, रोजी-रोटी, वृत्ति, धंधा। |
आज्ञा | हुक्म, फरमान, आदेश। |
आतिथ्य | मेहमानदारी, मेजबानी, मेहमाननवाजी । |
आत्मा | रूह, जीवात्मा, जीव, अंतरात्मा। |
आदत | स्वभाव, प्रकृति, प्रवृत्ति। |
आदमी | मानव, मनुष्य, मनुज, मानुष, इंसान। |
आनन | चेहरा, मुखड़ा, मुँह, मुखमंडल, मुख। |
आबंटन | विभाजन, वितरण, बाँट, वंटन। |
आबरू | सम्मान, प्रतिष्ठा, इज्जत। |
आयु | उम्र,वय, जीवनकाल। |
आयुष्मान | दीर्घायु, दीर्घजीवी, चिरंजीवी, चिरायु। |
आरंभ | श्रीगणेश, शुभारंभ, प्रारंभ, शुरुआत, समारंभ। |
आरसी | दर्पण, आईना, मुकुर, शीशा। |
आवास | निवास स्थान, घर, निलय, निकेत, निवास। |
आवेदन | प्रार्थना, याचना, निवेदन। |
आशीर्वाद | शुभकामना, आशीष, आशिष, दुआ। |
इन्द्र | सुरेश, अमरपति, वज्रधर, वज्री, शचीश, वासव, वृषा, सुरेन्द्र, देवेन्द्र, सुरपति, शक्र, पुरंदर, देवराज, महेन्द्र,मधवा, शचीपति, मेघवाहन, पुरुहूत, यासव। |
इन्द्राणि | इन्द्रवधू, मधवानी, शची, शतावरी, पोलोमी। |
इच्छा | अभिलाषा, अभिप्राय, चाह, कामना, ईप्सा, स्पृहा, ईहा, वांछा, लिप्सा, लालसा, मनोरथ, आकांक्षा, अभीष्ट। |
इंतकाल | देहांत, निधन, मृत्यु, अंतकाल। |
इंदु | चाँद, चंद्रमा, चंदा, शशि, राकेश, मयंक, महताब। |
इंसान | मनुष्य, आदमी, मानव, मानुष। |
इंसाफ | न्याय, फैसला, अद्ल। |
इजाजत | स्वीकृति, मंजूरी, अनुमति। |
इज्जत | मान, प्रतिष्ठा, आदर, आबरू। |
इनाम | पुरस्कार, पारितोषिक, बख्शीश। |
इलजाम | आरोप, लांछन, दोषारोपण, अभियोग। |
ईश्वर | परमपिता, परमात्मा, प्रभु, ईश, जगदीश, भगवान, परमेश्वर, जगदीश्वर, विधाता। |
ईख | गन्ना, ऊख, इक्षु। |
ईप्सा | इच्छा, ख्वाहिश, कामना, अभिलाषा। |
ईमानदारी | सच्चा, सत्यपरायण, नेकनीयत, सत्यनिष्ठ। |
ईर्ष्या | विद्वेष, जलन, कुढ़न, ढाह। |
ईसा | यीशु, ईसामसीह, मसीहा। |
ईहा | मनोकामना, अभिलाषा, इच्छा, आकांक्षा, कामना। |
उपवन | बाग़, बगीचा, उद्यान, वाटिका, गुलशन। |
उक्ति | कथन, वचन, सूक्ति। |
उग्र | प्रचण्ड, उत्कट, तेज, महादेव, तीव्र, विकट। |
उचित | ठीक, मुनासिब, वाज़िब, समुचित, युक्तिसंगत, संगत, तर्कसंगत, योग्य। । |
उजला | उज्ज्वल, श्वेत, सफ़ेद, धवल। |
उजाला | प्रकाश, रोशनी, चाँदनी। |
उत्कष | समृद्धि, उन्नति, प्रगति, प्रशंसा, बढ़ती, उठान। |
उत्कृष्ट | उत्तम, उन्नत, श्रेष्ठ, अच्छा, बढ़िया, उम्दा। |
उत्पति | उद्गम, पैदाइश, जन्म, उद्भव, सृष्टि, आविर्भाव। |
उद्धार | मुक्ति, छुटकारा, निस्तार, रिहाई। |
उपाय | युक्ति, साधन, तरकीब, तदबीर, यत्न, प्रयत्न। |
उत्साह | क्रोध, रोष, कोप, रिष, खीझ। |
उदार | फ़राख़दिल, क्षीरनिधि, दरियादिल, दानशील, दानी। |
उदाहरण | मिसाल, नजीर, दृष्टांत। |
उद्देश्य | लक्ष्य, प्रयोजन, मकसद। |
उन्नति | प्रगति, तरक्की, विकास, उत्कर्ष। |
उपकार | भेंट, नजराना, तोहफा। |
उपहास | परिहास, मजाक, खिल्ली। |
उपानह | खड़ाऊँ, पनही, पादुका, पदत्राण। |
उमा | गौरी, गौरा, गिरिजा, पार्वती, शिवा, शैलजा, अपर्णा। |
उम्मीद | आशा, आस, भरोसा। |
उर | हृदय, दिल, वक्षस्थल । |
उरग | सर्प, साँप, नाग, फणी, फणधर, मणिधर, भुजंग। |
उलूक | उल्लू, चुगद, खूसट, कौशिक, घुग्घू। |
उषा | सुबह, भोर, भिनसार, अलस्सुबह, ब्रह्ममुहूर्त। |
उष्णीष | मुंड़ासा, पगड़ी, साफा, पाग, मुरेठा । |
ऊँचा | तुंग, उच्च, बुलंद, गगनस्पर्शी । |
ऊँट | करभ, उष्ट्र, लंबोष्ठ, साँड़िया । |
ऊखल | ओखली, उलूखल, कूँडी। |
ऊसर | अनुपजाऊ, बंजर, अनुर्वर, वंध्य। |
ऊधमी | उपद्रव, उत्पात, धूम, हुल्लड़, हुड़दंग, धमाचौकड़ी। |
ऋक्ष | भालू, रीछ, भीलूक, भल्लाट, भल्लूक। |
ऋक्षेश | चंद्रमा, चंदा, चाँद, शशि, राकेश, कलाधर,निशानाथ। |
ऋण | कर्ज, कर्जा, उधार, उधारी। |
ऋतुराज | बहार, मधुमास, वसंत, ऋतुपति, मधुऋतु । |
ऋषभ | वृष, वृषभ, बैल, पुंगव, बलीवर्द, गोनाथ। |
ऋषि | साधु, महात्मा, मुनि, योगी, तपस्वी। |
एकदंत | गणेश, गजानन, विनायक, लंबोदर, विघ्नेश, वक्रतुंड। |
एतबार | विश्वास, यकीन, भरोसा। |
एषणा | इच्छा, आकांक्षा, कामना, अभिलाषा, हसरत। |
एहसान | कृपा, अनुग्रह, उपकार। |
ऐंठ | कड़, दंभ, हेकड़ी, ठसक। |
ऐब | खामी, खराबी, कमी, अवगुण। |
ऐयार | धूर्त, मक्कार, चालाक। |
ऐहिक | सांसारिक, लौकिक, दुनियावी। |
ऐश्वर्य | समृद्धि, विभूति। |
ओज | तेज, शक्ति, बल, चमक, कांति, दीप्ति । |
ओंठ | ओष्ठ, अधर, लब, होठ। |
ओला | हिमगुलिका, उपल, करका, हिमोपल। |
ओस | नीहार, तुहिन, शबनम। |
औचक | अचानक, यकायक, सहसा। |
औरत | स्त्री, जोरू, घरनी, महिला, मानवी, तिरिया, नारी, वनिता, घरवाली। |
औचित्य | उपयुक्तता, तर्कसंगति, तर्कसंगतता। |
औलाद | संतान, संतति, आसऔलाद, बाल:बच्चे। |
औषधालय | चिकित्सालय, दवाखाना, अस्पताल। |
कमल | नलिन, अरविन्द, उत्पल, अम्भोज, तामरस, पुष्कर, महोत्पल, वनज, कंज, सरसिज, राजीव, पद्म, पंकज, नीरज, सरोज, जलज, इन्दीवर। |
किरण | गभस्ति, रश्मि, अंशु, अर्चि, गो, मरीचि, ज्योति प्रभा। |
कामदेव | मदन, मनोज, अनंग, आत्मभू, कंदर्प, दर्पक। |
कपड़ा | मयुख, वस्त्र, चीर, वसन, पट, अंशु, कर, अम्बर, परिधान। |
कुबेर | कित्ररेश, यक्षराज, धनद, धनाधिप, राजराज। |
किस्मत | होनी, विधि, नियति, भाग्य। |
कच | बाल, केश, कुन्तल, चिकुर, अलक, रोम, शिरोरूह। |
कबूतर | कपोत, रक्तलोचन, पारावत, कलरव, हारिल। |
कण्ठ | ग्रीवा, गर्दन, गला, शिरोधरा। |
कृपा | प्रसाद, करुणा, अनुकम्पा, दया, अनुग्रह। |
किताब | पोथी, ग्रन्थ, पुस्तक। |
किनारा | तीर, कूल, कगार, तट। |
किसान | कृषक, भूमिपुत्र, हलधर, खेतिहर, अन्नदाता। |
कृष्ण | राधापति, घनश्याम, वासुदेव, माधव, मोहन,केशव, गोविन्द, मुरारी, नन्दनन्दन, राधारमण, दामोदर, ब्रजवल्लभ, गोपीनाथ, मुरलीधर, द्वारिकाधीश, यदुनन्दन, कंसारि, रणछोड़, बंशीधर, गिरधारी। |
कान | कर्ण, श्रुति, श्रुतिपटल, श्रवण, श्रोत, श्रुतिपुट। |
कोयल | कोकिला, पिक, काकपाली, बसंतदूत, सारिका, कुहुकिनी, वनप्रिया। |
क्रोध | रोष, कोप, अमर्ष, गुस्सा, आक्रोश, कोह, प्रतिघात। |
कार्तिकेय | कुमार, षडानन, शरभव, स्कन्द। |
काक | कौआ, वायस, काग, करठ, पिशुन। |
कंगाल | निर्धन, गरीब, रंक, धनहीन। |
कंचन | स्वर्ण, सोना, कनक, कुंदन, हिरण्य। |
कंजूस | कृपण, सूम, मक्खीचूस। |
कंटक | काँटा, खार, सूल। |
कंदरा | गुफा, खोह, विवर, गुहा। |
कछुआ | कच्छप, कमठ, कूर्म। |
कटक | फौज, सेना, पलटन, लश्कर, चतुरंगिणी। |
कद्र | मान, सम्मान, इज्जत, प्रतिष्ठा। |
कमजोर | निर्बल, बलहीन, दुर्बल, मरियल, शक्तिहीन। |
कमला | लक्ष्मी, महालक्ष्मी, श्री, हरप्रिया। |
कर्ज | उधार, ऋण, कर्जा, उधारी, कुसीद। |
कलानाथ | चंद्रमा, कलाधर, सुधाकर, सोम, सुधांशु, हिमांशु, तारापति। |
कल्याण | भलाई, परहित, उपकार, भला। |
कष्ट | तकलीफ, पीड़ा, वेदना, दुःख। |
काग | कौआ, कागा, काक, वायस। |
कातिल | खूनी, हत्यारा, घातक। |
कामधेनु | सुरभि, सुरसुरभि, सुरधेनु। |
कायर | कापुरुष, डरपोक, बुजदिल। |
काल | समय, वक्त, वेला। |
कालकूट | जहर, विष, गरल, हलाहल। |
काला | श्याम, कृष्ण, कलूटा, साँवला, स्याह। |
किनारा | तट, तीर, कगार, कूल, साहिल। |
किरण | किरन, अंशु, रश्मि, मयूख। |
किरीट | ताज, मुकुट, शिरोभूषण। |
किश्ती | कश्ती, नाव, नौका, नैया। |
कीर | तोता, सुग्गा, सुआ, शुक। |
कुंभ | घड़ा, गागर, घट, कलश। |
कुसुम | पुष्प, फूल, प्रसून, पुहुप। |
कृश | दुबला, क्षीणकाय, कमजोर, दुर्बल, कृशकाय। |
कृषि | किसानी, खेतीबाड़ी, काश्तकारी। |
केतन | ध्वज, झंडा, पताका, परचम। |
केवट | मल्लाह, माँझी, खेवैया, नाविक। |
केसरी | शेर, सिंह, नाहर, वनराज, मृगराज, मृगेंद्र। |
कोकिल | कोकिला, कोयल, पिक, श्यामा। |
कोविद | विद्वान, पंडित, विशारद। |
कुद्ध | नाराज, कुपित, क्रोधित, क्रोधी। |
क्रूर | बेरहम, बेदर्द, बेदर्दी, बर्बर। |
कीर्ति | यश, ख्याति, प्रतिष्ठा, शोहरत, प्रसिद्धि। |
खाना | भोज्य सामग्री, खाद्यय वस्तु, आहार, भोजन। |
खग | पक्षी, द्विज, विहग, नभचर, अण्डज, शकुनि, पखेरू। |
खंभा | स्तूप, स्तम्भ, खंभ। |
खंड | अंश, भाग, हिस्सा, टुकड़ा। |
खटमल | मत्कुण, खटकीट, खटकीड़ा। |
खद्योत | जुगनू, सोनकिरवा, पटबिजना, भगजोगिनी। |
खर | गधा, गर्दभ, खोता, रासभ, वैशाखनंदन। |
खरगोश | शशक, शशा, खरहा। |
खल | दुष्ट, बदमाश, दुर्जन, गुंडा। |
खलक | दुनिया, जगत, जग, विश्व, जहान। |
खादिम | नौकर, चाकर, भृत्य, अनुचर। |
खाविंद | पति, मियाँ, भर्तार, बालम, साजन, सैयाँ। |
खिल्ली | मखौल, ठिठोली, उपहास। |
खुदगर्ज | स्वार्थी, मतलबी, स्वार्थपरायण। |
खुदा | राम, रहीम, रहमान, अल्लाह, परवरदिगार। |
खौफ | डर, भय, दहशत, भीति। |
खून | रक्त, लहू, शोणित, रुधिर। |
गणेश | विनायक, गजानन, गौरीनंदन, मूषकवाहन, गजवदन, विघ्रनाशक, भवानीनन्दन, विघ्रराज, मोदकप्रिय, मोददाता, गणपति, गणनायक, शंकरसुवन, लम्बोदर, महाकाय, एकदन्त। |
गंगा | देवनदी, मंदाकिनी, भगीरथी, विश्नुपगा, देवपगा, ध्रुवनंदा, सुरसरिता, देवनदी, जाह्नवी, सुरसरि, अमरतरंगिनी, विष्णुपदी, नदीश्वरी, त्रिपथगा। |
गज | हाथी, हस्ती, मतंग, कूम्भा, मदकल । |
गाय | गौ, धेनु, सुरभि, भद्रा, दोग्धी, रोहिणी। |
गृह | घर, सदन, गेह, भवन, धाम, निकेतन, निवास, आगार, आयतन, आलय, आवास, निलय, मंदिर। |
गर्मी | ताप, ग्रीष्म, ऊष्मा, गरमी, निदाघ। |
गुरु | शिक्षक, आचार्य, उपाध्याय। |
गरुड़ | खगेश, पत्रगारि, उरगारि, हरियान, वातनेय, खगपति, सुपर्ण, विषमुख। |
गँवार | अशिष्ट, असभ्य, उजड्ड। |
गगन | आसमान, आकाश, नभ, व्योम, अंतरिक्ष। |
गन्ना | ईख, इक्षु, उक्षु, ऊख। |
गरदन | गला, कंठ, ग्रीवा, गलई। |
गल्ला | अन्न, अनाज, फसल, खाद्यान्न। |
गाँव | ग्राम, देहात, खेड़ा, पुरवा, टोला। |
गाथा | कथा, कहानी, किस्सा, दास्तान। |
गाना | गान, गीत, नगमा, तराना। |
गाफिल | बेखबर, बेपरवाह, असावधान। |
गिरि | पहाड़, मेरु, शैल, महीधर, धराधर, भूधर। |
गिरिराज | हिमालय, पर्वतराज, पर्वतेश्वर, शैलेंद्र, गिरीश, गिरींद्र। |
गीदड़ | श्रृंगाल, सियार, जंबुक। |
गुनाह | अपराध, कसूर, खता, दोष। |
गुलामी | दासता, परतंत्रता, परवशता। |
गेहूँ | कनक, गोधूम, गंदुम। |
गोद | अंक, क्रोड़, गोदी। |
गोधूलि | साँझ, संध्या, शाम, सायंकाल। |
ग्रामीण | ग्राम्य, ग्रामवासी, देहाती। |
ग्राह | मगरमच्छ, घड़ियाल, मगर, झषराज। |
गदहा | खर, गर्दभ, धूसर, रासभ, बेशर, चक्रीवान, वैशाखनन्दन। |
घट | घड़ा, कलश, कुम्भ, निप। |
घर | आलय, आवास, गेह, गृह, निकेतन, निलय, निवास, भवन, वास, शाला, सदन। |
घृत | घी, अमृत, नवनीत। |
घटना | हादसा, वारदात, वाक्या। |
घन | मेघ, बादल, घटा, अंबुद, अंबुधर। |
घपला | गड़बड़ी, गोलमाल, घोटाला। |
घमंड | दंभ, दर्प, गर्व, गरूर, गुमान, अभिमान, अहंकार। |
घुड़सवार | अश्वारोही, तुरंगी, तुरंगारूढ़। |
घुमक्कड़ | भ्रमणशील, पर्यटक, यायावर। |
घूँस | घूस, रिश्वत, उत्कोच। |
घोड़ा | तुरंग, हय, घोट, घोटक, अश्व। |
घास | तृण, दूर्वा, दूब, कुश, शाद। |
चंद्रमा | चाँद, हिमांशु, इंदु, सुधांशु, विधु, तारापति, चन्द्र, शशि, कलाधर, निशाकर, मृगांक, राकापति, हिमकर, राकेश, रजनीश, निशानाथ, सोम, मयंक, सारंग, सुधाकर, कलानिधि। |
चरण | पद, पग, पाँव, पैर, पाद। |
चतुर | विज्ञ, निपुण, नागर, पटु, कुशल, दक्ष, प्रवीण, योग्य। |
चोर | तस्कर, दस्यु, रजनीचर, मोषक, कुम्भिल, खनक, साहसिक। |
चाँदनी | चन्द्रिका, कौमुदी, ज्योत्स्ना, चन्द्रमरीचि, उजियारी, चन्द्रप्रभा, जुन्हाई। |
चाँदी | रजत, सौध, रूपा, रूपक, रौप्य, चन्द्रहास। |
चंडी | दुर्गा, अंबा, काली, कालिका, जगदंबिका, भगवती। |
चंदन | गंधराज, गंधसार, मलयज। |
चंद्रशेखर | महादेव, शिव, शंभु, शंकर, महेश्वर, नीलकंठ, आशुतोष। |
चक्षु | नैन, आँख, दीदा, लोचन, नेत्र, नयन। |
चतुरानन | विधाता, ब्रह्मा, सृष्टा, सृष्टिकर्ता। |
चना | चणक, रहिला, छोला। |
चर्मकार | मोची, चमार, पादुकाकार। |
चारबाग | बाग, बगीचा, उपवन, उद्यान। |
चारु | कमनीय, मनोहर, आकर्षक, खूबसूरत। |
चावल | तंदुल, धान, भात। |
चिट्ठी | पत्र, पाती, खत। |
चिराग | दीया, दीपक, दीप, शमा। |
चूहा | मूसा, मूषक, मुसटा, उंदुर। |
चेरी | दासी, सेविका, बाँदी, नौकरानी, अनुचरी। |
चेला | शागिर्द, शिष्य, विद्यार्थी। |
चेहरा | शक्ल, आनन, मुख, मुखड़ा। |
चोरी | स्तेय, चौर्य, मोष, प्रमोष। |
चौकन्ना | सचेत, सजग, सावधान, जागरूक, चौकस। |
चौकीदार | प्रहरी, पहरेदार, रखवाला |
चौमासा | वर्षाकाल, वर्षाऋतु, बरसात। |
चोटी | मूर्धा, शीश, सानु, शृंग। |
गणेश | विनायक, गजानन, गौरीनंदन, मूषकवाहन, गजवदन, विघ्रनाशक, भवानीनन्दन, विघ्रराज, मोदकप्रिय, मोददाता, गणपति, गणनायक, शंकरसुवन, लम्बोदर, महाकाय, एकदन्त। |
गंगा | देवनदी, मंदाकिनी, भगीरथी, विश्नुपगा, देवपगा, ध्रुवनंदा, सुरसरिता, देवनदी, जाह्नवी, सुरसरि, अमरतरंगिनी, विष्णुपदी, नदीश्वरी, त्रिपथगा। |
गज | हाथी, हस्ती, मतंग, कूम्भा, मदकल । |
गाय | गौ, धेनु, सुरभि, भद्रा, दोग्धी, रोहिणी। |
गृह | घर, सदन, गेह, भवन, धाम, निकेतन, निवास, आगार, आयतन, आलय, आवास, निलय, मंदिर। |
गर्मी | ताप, ग्रीष्म, ऊष्मा, गरमी, निदाघ। |
गुरु | शिक्षक, आचार्य, उपाध्याय। |
गरुड़ | खगेश, पत्रगारि, उरगारि, हरियान, वातनेय, खगपति, सुपर्ण, विषमुख। |
गँवार | अशिष्ट, असभ्य, उजड्ड। |
गगन | आसमान, आकाश, नभ, व्योम, अंतरिक्ष। |
गन्ना | ईख, इक्षु, उक्षु, ऊख। |
गरदन | गला, कंठ, ग्रीवा, गलई। |
गल्ला | अन्न, अनाज, फसल, खाद्यान्न। |
गाँव | ग्राम, देहात, खेड़ा, पुरवा, टोला। |
गाथा | कथा, कहानी, किस्सा, दास्तान। |
गाना | गान, गीत, नगमा, तराना। |
गाफिल | बेखबर, बेपरवाह, असावधान। |
गिरि | पहाड़, मेरु, शैल, महीधर, धराधर, भूधर। |
गिरिराज | हिमालय, पर्वतराज, पर्वतेश्वर, शैलेंद्र, गिरीश, गिरींद्र। |
गीदड़ | श्रृंगाल, सियार, जंबुक। |
गुनाह | अपराध, कसूर, खता, दोष। |
गुलामी | दासता, परतंत्रता, परवशता। |
गेहूँ | कनक, गोधूम, गंदुम। |
गोद | अंक, क्रोड़, गोदी। |
गोधूलि | साँझ, संध्या, शाम, सायंकाल। |
ग्रामीण | ग्राम्य, ग्रामवासी, देहाती। |
ग्राह | मगरमच्छ, घड़ियाल, मगर, झषराज। |
गदहा | खर, गर्दभ, धूसर, रासभ, बेशर, चक्रीवान, वैशाखनन्दन। |
घट | घड़ा, कलश, कुम्भ, निप। |
घर | आलय, आवास, गेह, गृह, निकेतन, निलय, निवास, भवन, वास, शाला, सदन। |
घृत | घी, अमृत, नवनीत। |
घटना | हादसा, वारदात, वाक्या। |
घन | मेघ, बादल, घटा, अंबुद, अंबुधर। |
घपला | गड़बड़ी, गोलमाल, घोटाला। |
घमंड | दंभ, दर्प, गर्व, गरूर, गुमान, अभिमान, अहंकार। |
घुड़सवार | अश्वारोही, तुरंगी, तुरंगारूढ़। |
घुमक्कड़ | भ्रमणशील, पर्यटक, यायावर। |
घूँस | घूस, रिश्वत, उत्कोच। |
घोड़ा | तुरंग, हय, घोट, घोटक, अश्व। |
घास | तृण, दूर्वा, दूब, कुश, शाद। |
चंद्रमा | चाँद, हिमांशु, इंदु, सुधांशु, विधु, तारापति, चन्द्र, शशि, कलाधर, निशाकर, मृगांक, राकापति, हिमकर, राकेश, रजनीश, निशानाथ, सोम, मयंक, सारंग, सुधाकर, कलानिधि। |
चरण | पद, पग, पाँव, पैर, पाद। |
चतुर | विज्ञ, निपुण, नागर, पटु, कुशल, दक्ष, प्रवीण, योग्य। |
चोर | तस्कर, दस्यु, रजनीचर, मोषक, कुम्भिल, खनक, साहसिक। |
चाँदनी | चन्द्रिका, कौमुदी, ज्योत्स्ना, चन्द्रमरीचि, उजियारी, चन्द्रप्रभा, जुन्हाई। |
चाँदी | रजत, सौध, रूपा, रूपक, रौप्य, चन्द्रहास। |
चंडी | दुर्गा, अंबा, काली, कालिका, जगदंबिका, भगवती। |
चंदन | गंधराज, गंधसार, मलयज। |
चंद्रशेखर | महादेव, शिव, शंभु, शंकर, महेश्वर, नीलकंठ, आशुतोष। |
चक्षु | नैन, आँख, दीदा, लोचन, नेत्र, नयन। |
चतुरानन | विधाता, ब्रह्मा, सृष्टा, सृष्टिकर्ता। |
चना | चणक, रहिला, छोला। |
चर्मकार | मोची, चमार, पादुकाकार। |
चारबाग | बाग, बगीचा, उपवन, उद्यान। |
चारु | कमनीय, मनोहर, आकर्षक, खूबसूरत। |
चावल | तंदुल, धान, भात। |
चिट्ठी | पत्र, पाती, खत। |
चिराग | दीया, दीपक, दीप, शमा। |
चूहा | मूसा, मूषक, मुसटा, उंदुर। |
चेरी | दासी, सेविका, बाँदी, नौकरानी, अनुचरी। |
चेला | शागिर्द, शिष्य, विद्यार्थी। |
चेहरा | शक्ल, आनन, मुख, मुखड़ा। |
चोरी | स्तेय, चौर्य, मोष, प्रमोष। |
चौकन्ना | सचेत, सजग, सावधान, जागरूक, चौकस। |
चौकीदार | प्रहरी, पहरेदार, रखवाला |
चौमासा | वर्षाकाल, वर्षाऋतु, बरसात। |
चोटी | मूर्धा, शीश, सानु, शृंग। |
छतरी | छत्र, छाता, छत्ता। |
छली | छलिया, कपटी, धोखेबाज। |
छवि | शोभा, सौंदर्य, कान्ति, प्रभा। |
छानबीन | जाँच, पूछताछ, खोज, अन्वेषण, शोध, गवेषण। |
छैला | सजीला, बाँका, शौकीन। |
छँटनी | कटौती, छँटाई, काट:छाँट। |
छटा | शोभा, छवि, सुंदरता, खूबसूरती। |
छल | दगा, ठगी, फरेब, छलावा। |
छाछ | मही, मठा, मठ्ठा, लस्सी, छाछी। |
छाती | सीना, वक्ष, उर, वक्षस्थल। |
छींटाकशी | ताना, व्यंग्य, फब्ती, कटाक्ष। |
छुटकारा | मुक्ति, रिहाई, निजात। |
छेरी | बकरी, छागी, अजा। |
छोर | नोक, कोर, किनारा, सिरा। |
जल | मेघपुष्प, अमृत, सलिल, वारि, नीर, तोय, अम्बु, उदक, पानी, जीवन, पय, पेय। |
जहर | गरल, कालकूट, माहुर, विष । |
जगत | संसार, विश्व, जग, जगती, भव, दुनिया, लोक, भुवन। |
जीभ | रसना, रसज्ञा, जिह्वा, रसिका, वाणी, वाचा, जबान। |
जंगल | विपिन, कानन, वन, अरण्य, गहन, कांतार, बीहड़, विटप। |
जेवर | गहना, अलंकार, भूषण, आभरण, मंडल। |
ज्योति | आभा, छवि, द्युति, दीप्ति, प्रभा, भा, रुचि, रोचि। |
जानकी | सीता, वैदही, जनकसुता, मिथिलेशकुमारी, जनकतनया, जनकात्मजा। |
जंग | लड़ाई, संग्राम, समर, युद्ध। |
जईफी | वृद्धावस्था, बुढ़ापा, बुजुर्गी। |
जत्था | गुट, दल, समूह, टोली, गिरोह। |
जनक | तात, बाप, पिता, बप्पा, बापू, वालिद। |
जननी | माँ, माता, मम्मी, अम्मा, वालिदा। |
जन्नत | स्वर्ग, सुरधाम, बैकुंठ, सुरलोक, हरिधाम। |
जन्मांध | सूरदास, अंधा, आँधरा, नेत्रहीन। |
जबह | वध, हत्या, कत्ल, खून। |
जम्हूरियत | प्रजातंत्र, लोकतंत्र, लोकशाही, जनताशासन। |
जमाई | दामाद, जामाता, जँवाई। |
जमीन | धरती, भू, भूमि, पृथ्वी, धरा, वसुंधरा। |
जय | जीत, फतह, विजय। |
जरठ | वृद्ध, बुड्ढा, बूढ़ा। |
जलाशय | तालाब, तलैया, ताल, पोखर, सरोवर। |
जवान | तरुण, युवक, नौजवान, नौजवाँ, युवा। |
जवानी | युवावस्था, यौवन, तारुण्य, तरुणाई। |
जहन्नुम | नरक, दोजख, यमपुरी, यमलोक। |
जहाज | पोत, बेड़ा, जलयान, जलपोत। |
जहीन | बुद्धिमानी, अक्लमंद, मेधावी, मेधावान, तीक्ष्ण बुद्धि। |
जाँघ | उरु, जानु, जघन, जंघा, रान। |
जाई | बेटी, कन्या, पुत्री, लड़की। |
जासूस | गुप्तचर, भेदिया, खुफिया। |
जिंदगी | जिंदगानी, जीवन, हयात। |
जिल्लत | अपमान, तिरस्कार, अनादर, तौहीन, बेइज्जती। |
जिस्म | देह, बदन, शरीर, काया, वपु। |
जीव | रूह, प्राण, आत्मा, जीवात्मा। |
जीविका | रोजी-रोटी, रोजी, आजीविका, वृत्ति। |
जुल | धोखा, फरेब, दगा, छल। |
जुलाहा | बुनकर, कोली, कोरी। |
जोहड़ | तालाब, तलैया, तड़ाग, सरोवर, जलाशय। |
ज्योत्स्ना | चाँदनी, चंद्रप्रभा, कौमुदी, जुन्हाई। |
झरना | उत्स, स्रोत, प्रपात, निर्झर, प्रस्त्रवण। |
झण्डा | ध्वजा, पताका, केतु। |
झंझा | अंधड़, आँधी, बवंडर, झंझावत, तूफान। |
झाँसा | दगा, धोखा, फरेब, ठगी। |
झींगुर | घुरघुरा, झिल्ली, जंजीरा, झिल्लिका। |
झूठ | असत्य, मिथ्या, मृषा, अनृत। |
टक्कर | मुठभेड़, लड़ाई, मुकाबला। |
टहलुआ | नौकर, सेवक, खिदमतगार। |
टाँग | पाँव, पैर, टंक। |
टीका | तिलक, चिह्न, दाग, धब्बा। |
टोना | टोटका, जादू, यंत्रमंत्र, लटका। |
टंटा | झगड़ा, लफ़ड़ा, पचड़ा, झंझट। |
टसुआ | अश्क, अश्रु, आँसू। |
टहनी | डाल, डाली, वृंत, उपशाखा, प्रशाखा। |
टहल | सेवा, परिचर्या, खिदमत, सुश्रूषा। |
टेर | बुलावा गुहार, पुकार, आह्वान। |
ठंड | ठंड, शीत, सर्दी। |
ठग | छली, छलिया, फ़रेबी, वंचक, धूर्त, धोखेबाज। |
ठाँव | स्थान, जगह, ठिकाना। |
ठिंगना | बौना, वामन, नाटा। |
ठीक | उपयुक्त, उचित, मुनासिब। |
ठेठ | निपट, निरा, बिल्कुल। |
ठटरी | कंकाल, पंजर, अस्थिपंजर, ठठरी। |
ठठोली | मजाक, परिहास, ठट्ठा, ठिठोली, दिल्लगी। |
ठन | ठन गोपाल: निर्धन, गरीब, दरिद्र, अकिंचन। |
ठहाका | कहकहा, अट्टहास, खिलखिलाना। |
ठेस | चोट, आघात, धक्का। |
डंडा | सोंटा, छड़ी, लाठी। |
डंका | नगाड़ा, भेरी, दुंदभि, धौंसा। |
डंस | मच्छर, मस, डाँस, मच्छड़। |
डगर | राह, रास्ता, पथ, मार्ग, पंथ। |
डर | खौफ, भय, दहशत, भीति। |
डाकू | दस्यु, लुटेरा, डकैत, बटमार, राहजन। |
डाल | डाली, टहनी, वृंत, शाखा। |
डाह | द्वेष, ईर्ष्या, जलन, कुढ़न। |
डोली | पालकी, डोला, मियाना। |
ढब | ढंग, रीति, तरीका, ढर्रा। |
ढाँचा | पंजर, ठठरी। |
ढील | शिथिलता, सुस्ती, अतत्परता। |
ढूँढ | खोज, तलाश। |
ढँग | शऊर, सलीका, कायदा, तौरतरीका। |
ढिंढोरा | मुनादी, ढँढोरा, डुगडुगी, डौंड़ी। |
ढिग | समीप, निकट, पास, आसन्न। |
ढिबरी | दीया, चिराग, डिबिया, लैंप। |
ढीठ | धृष्ट, उद्दंड, दुस्साहसी। |
ढोंग | पाखंड, प्रपंच, आडम्बर, ढोंगबाजी। |
ढोल | ढोलकी, ढोलक, पटह, प्रणव। |
ढोर | चौपाया, मवेशी। |
तालाब | सरोवर, जलाशय, सर, पुष्कर, ह्रद, पद्याकर, पोखरा, जलवान, सरसी, तड़ाग। |
तोता | सुग्गा, शुक, सुआ, कीर, रक्ततुण्ड, दाड़िमप्रिय। |
तरुवर | वृक्ष, पेड़, द्रुम, तरु, विटप, रूंख, पादप। |
तलवार | असि, कृपाण, करवाल, खड्ग, शमशीर, चन्द्रहास। |
तरकस | तूण, तूणीर, त्रोण, निषंग, इषुधी। |
तामरस | कमल, पंकज, सरसिज, नीरज, पुण्डरीक, इन्दीवर। |
तिमिर | तम, अंधकार, अंधेरा, तमिस्त्रा। |
तंगदस्त | तंगहाल, गरीब, फटेहाल, निर्धन। |
तंज | कटाक्ष, ताना, व्यंग्य, फबती, छींटाकशी। |
तंदुल | धान, चावल, अक्षत, चाउर। |
तकदीर | किस्मत, मुकद्दर, नसीब, भाग्य, प्रारब्ध। |
तट | कगार, किनारा, कूल, तीर, साहिल। |
तटिनी | नदी, सरिता, दरिया, सलिला, तरंगिणी। |
तड़ाग | जलाशय, सरोवर, तालाब, पोखर। |
तड़ित | विद्युत, बिजली, दामिनी, सौदामिनी, गाज। |
तन | काया, देह, शरीर, बदन, तनु। |
तपस्वी | तापस, मुनि, संन्यासी, तपसी, बैरागी। |
तपेदिक | दिक, यक्ष्मा, राजयक्ष्मा। |
तबाह | ध्वस्त, नष्ट, बरबाद। |
तम | अँधेरा, अंधकार, तिमिर, अँधियारा। |
तमा | रजनी, रात, निशा, रात्रि। |
तमारि | सूरज, सूर्य, दिवाकर, दिनकर, आदित्य, भानु, भास्कर। |
तरनी | नौका, नाव, किश्ती, नैया। |
तरुण | युवक, युवा, जवान, नौजवान। |
तरुणाई | युवावस्था, यौवन, जवानी, जोबन। |
तहजीब/th> | संस्कृति, सभ्यता, तमद्दुन। |
तिजारत | व्यवसाय, व्यापार, सौदागरी। |
तिरिया | स्त्री, औरत, महिला, ललना। |
तीमारदारी | सेवाटहल, परिचर्या, सेवासुश्रूषा। |
तुरंग | घोड़ा, अश्व, हय, घोटक, तुरग। |
तुला | तराजू, काँटा, धर्मकाँटा। |
त्वचा | चर्म, चमड़ा, चमड़ी, खाल। |
तीर | शर, बाण, विशिख, शिलीमुख, अनी, सायक। |
थोड़ा | अल्प, न्यून, जरा, कम। |
थाती | जमापूँजी, धरोहर, अमानत। |
थप्पड़ | तमाचा, झापड़। |
थकान | थकावट, श्रांति, क्लांति। |
थल | स्थान, स्थल, भूमि, जगह। |
थवई | राज, राजगीर, मिस्त्री, राजमिस्त्री। |
थोथा | नरसारहीन, खोखला, खाली। |
थोबड़ा | मुखड़ा, मुँह, थूथन। |
थंभ | खंभ, खंभा, स्तम्भ। |
दूध | दुग्ध, दोहज, पीयूष, क्षीर, पय, गौरस, स्तन्य। |
दास | नौकर, चाकर, सेवक, परिचारक, अनुचर, भृत्य, किंकर। |
दुःख | पीड़ा, कष्ट, व्यथा, वेदना, संताप, संकट, क्लेश, यातना, यन्तणा, शोक, खेद, पीर। |
देवता | सुर, देव, अमर, वसु, आदित्य, निर्जर, त्रिदश, गीर्वाण, अदितिनंदन, अमर्त्य, अस्वप्न, आदितेय, दैवत, लेख, अजर, विबुध। |
द्रव्य | धन, वित्त, सम्पदा, विभूति, दौलत, सम्पत्ति। |
दैत्य | असुर, इंद्रारि, दनुज, दानव, दितिसुत, दैतेय, राक्षस। |
दधि | दही, गोरस, मट्ठा, तक्र। |
दरिद्र | निर्धन, ग़रीब, रंक, कंगाल, दीन। |
दिन | दिवस, याम, दिवा, वार, प्रमान, वासर, अह्न। |
दीन | ग़रीब, दरिद्र, रंक, अकिंचन, निर्धन, कंगाल। |
दीपक | दीप, दीया, प्रदीप। |
दुष्ट | पापी, नीच, दुर्जन, अधम, खल, पामर। |
दाँत | दशन, रदन, रद, द्विज, दन्त, मुखखुर। |
दर्पण | शीशा, आरसी, आईना, मुकुर। |
दुर्गा | चंडिका, भवानी, कुमारी, कल्याणी, सिंहवाहिनी, कामाक्षी, सुभद्रा, महागौरी, कालिका, शिवा, चण्डी,चामुण्डा। |
दया | अनुकंपा, अनुग्रह, करुणा, कृपा, प्रसाद, संवेदना, सहानुभूति, सांत्वना। |
देव | अमर, देवता, सुर, निर्जर, वृन्दारक, आदित्य। |
दंगल | कुश्ती, मल्लयुद्ध, पहलवानी, बाहुयुद्ध। |
दक्ष | निपुण, प्रवीण, चतुर, कुशल, होशियार। |
दनुज | असुर, दानव, दैत्य, राक्षस, निशाचर। |
दम | ताकत, बल, शक्ति, दमखम। |
दर | भाव, मूल्य, रेट, कीमत। |
दरख्त | वृक्ष, तरु, पेड़, विटप, द्रुम। |
दरियादिल | उदार, दानी, दानशील, फ़राख़दिल। |
दरीचा | खिड़की, गवाक्ष, झरोखा। |
दशकंधर | दशानन, लंकापति, दशकंठ, रावण। |
दशरथ | अवधेश, कौशलपति, दशस्यंदन, रावण। |
दस्तूर | रीति-रिवाज, प्रथा, परंपरा, चलन। |
दादा | पितामह, बाबा, आजा। |
दादुर | मेंढक, मंडूक, भेक। |
दारा | बीवी, पत्नी, अर्धांगिनी, वामांगिनी, गृहणी। |
दिनकर | सूरज, सूर्य, भानु, भास्कर, दिवाकर, रवि, दिवेश, दिनेश। |
दिवंगत | स्वर्गीय, मृत, मरहूम, परलोकवासी। |
दीदा | नेत्र, नयन, आँख, चक्षु। |
दुनिया | जग, जगत, खलक, जहान, विश्व, संसार, भव। |
दुर्गुण | अवगुण, ऐब, बुराई, खामी। |
दुर्जन | दुष्ट, खल, शठ, असज्जन। |
दुर्भिक्ष | अकाल, दुकाल, दुष्काल, सूखा। |
दुर्लभ | अलभ्य, दुष्प्राप्य, अप्राप्य। |
दुविधा | कशमकश, पशोपेश, असमंजस, अनिश्चय। |
दुश्मन | रिपु, वैरी, अरि, शत्रु, बैरी। |
दुष्कर | कठिन, दुसाध्य, दूभर, मुश्किल। |
देश | राष्ट्र, राज्य, मुल्क। |
देशज | देशजात, देशीय, देशी, मुल्की, वतनी। |
देशाटन | यात्रा, विहार, पर्यटन, देशभ्रमण। |
देहाती | ग्रामवासी, ग्रामीण, ग्राम्य। |
द्राक्षा | अंगूर, दाख, रसा, रसाला। |
द्वेषी | विद्वेषी, ईर्ष्यालु, विरोधी। |
द्वैत | जोड़ा, युगल, द्वय, यमल, युग, युति। |
द्वैपायन | वेदव्यास, व्यास, पाराशर, कृष्ण। |
देह | काया, तन, शरीर, वपु, गात। |
धन | दौलत, संपत्ति, सम्पदा, वित्त। |
धरती | धरा, धरती, वसुधा, ज़मीन, पृथ्वी, भू, भूमि, धरणी, वसुंधरा, अचला, मही, रत्नवती, रत्नगर्भा। |
धंधा | आजीविका, उद्योग, कामधंधा, व्यवसाय। |
धनंजय | अर्जुन, सव्यसाची, पार्थ, गुड़ाकेश, बृहन्नला। |
धनु | धनुष, पिनाक, शरासन, कोदंड, कमान, धनुही। |
धराधर | पर्वत, पहाड़, शैल, मेरु, महीधर, भूधर। |
धराधीश | सम्राट, शहंशाह, नृप, नरेश, महीप, महीपति। |
धात्री | धाय, उपमाता, आया, दाई। |
धान | चावल, चाउर, तंदुल, शालि, व्रीहि। |
धी | अक्ल, दिमाग, बुद्धि, मति, प्रज्ञा, मेधा, विवेक। |
धीरज | सब्र, संतोष, तसल्ली, धैर्य, दिलासा। |
धीवर | मछुहारा, मछुआरा, मत्स्यजीवी। |
धेनु | गऊ, गाय, गैया, गौ, गोमाता, सुरभि। |
ध्येय | प्रयोजन, अभिप्राय, लक्ष्य, मकसद, उद्देश्य। |
ध्वज | झंडा, ध्वजा, केतन, केतु। |
ध्वनि | नाद, रव, स्वर, ताल, आवाज। |
धनुष | चाप्, शरासन, कमान, कोदंड, पिनाक, सारंग, धनु। |